افق الکترونیک
در مصاحبه‌ی اخیر «گیب لوگان نیوول» (Gabe Logan Newell) یا همان گیبن، مدیر عامل شرکت «ولو» (Valve) صحبت‌هایی درباره‌ی متصل کردن مغز انسان به کامپیوتر‌ها رد و بدل شده‌اند که کمی نگران‌کننده هستند. شرکت ولو در حال سرمایه‌گذاری و تحقیق درباره‌ی موضوعات مختلفی است که رابط‌های مغزی - کامپیوتری (BCI) یکی از آن‌ها به شمار می‌روند.
اتصال مغز انسان به رایانه
شرکت ولو در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارد. این شرکت حدود دو دهه‌ی پیش توسط چند نفر از کارمندان سابق مایکروسافت (از جمله گیب نیوول) بنیان‌گذاری شد و کار خود را با ساخت بازی‌های ویدیویی شروع کرد. به مرور زمان دایره‌ی فعالیت‌های شرکت ولو وسیع‌تر شد. این شرکت بزرگترین فروشگاه بازی‌های ویدیویی را در اختیار دارد و یکی از پیشگامان همه‌گیر کردن استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی به شمار می‌رود. البته تمام کارنامه‌ی شرکت ولو پر از ستاره نیست و حین راه اشتباهاتی هم رخ داده.
در حال حاضر شرکت ولو در تولید سخت‌افزار واقعیت مجازی هم فعالیت و باکیفیت‌ترین و نوآورانه‌ترین هدست واقعیت مجازی کنونی را تولید کرده. هدست شرکت ولو، «ولو ایندکس» (Valve Index) نام دارد. دسته‌های این هدست می‌توانند حرکت تمام انگشتان بازیکن را با دقت دریافت کنند. با استفاده از این دسته‌ها، هر گونه حرکت انگشت بازیکن به بازی انتقال پیدا می‌کند و سطح باورپذیری بازی‌ها به مرحله‌ی جدیدی می‌رسد. البته دنبال کردن دقیق انگشتان و نمایش حرکت آن‌ها در بازی‌ها، به هیچ‌وجه بزرگترین برنامه‌ی شرکت ولو به شمار نمی‌رود و این شرکت قصد دارد تکنولوژی را به مراحل جدیدی برساند.
واقعیت مجازی، جدید‌ترین حرکت شرکت‌های بازی‌سازی برای افزایش باورپذیری بازی‌ها به شمار می‌رود. شرکت ولو قصد دارد با استفاده از رابط‌های مغزی-کامپیوتری باورپذیری بازی‌ها را وارد سطوح بالاتری کند. گیب نیوول در مصاحبه‌ی جدید خود درباره‌ی این موضوع بحث کرده و نکات جالبی را بیان کرده. گیبن اقرار می‌کند با وجود این که در حال حاضر متصل کردن مغز به شکل مستقیم به کامپیوتر «تفاوت زیادی با داستان‌های علمی‌تخیلی ندارد»، اما ورود نکردن به این حوزه «یک اشتباه احمقانه» است.
طراحی هدست جدید شرکت OpenBCI برای اتصال مغز به کامپیوتر
گیبن در این مصاحبه اعلام کرده که شرکت ولو همین حالا در حال همکاری با شرکت OpenBCI است و طی این همکاری، نرم‌افزار‌های اتصال مغز به کامپیوتر، به صورت متن‌باز در حال توسعه هستند. برای مثال در بازی‌های ویدیویی با استفاده از این نرم‌افزار‌ها می‌توان فعالیت‌های مغزی بازیکن را بررسی کرد و در صورتی که بازی برای بازیکن خسته‌کننده شود، چالش‌های جدیدی را در مقابل او قرار داد. حتی ممکن است زمانی برسد که کنترل بازی‌ها با این فناوری انجام شود و بازی‌های واقعیت مجازی، واقعا بازیکن را در خود قرار دهند.
تا اینجای کار امکانات فراهم شده توسط رابط‌های مغزی-کامپیوتری چندان خطرناک نیستند. ماجرا وقتی ترسناک می‌شود که گیب نیوول درباره‌ی آینده‌ی نزدیکی صحبت می‌کند که در آن رابط‌های مغزی نه تنها اطلاعات مغز را می‌خوانند، بلکه با استفاده از آن‌ها می‌توان اطلاعات جدیدی را وارد مغز کرد. گیبن در ادامه بیان می‌کند در این شرایط، انسان‌ها می‌توانند «لوازم‌جانبی گوشتی» (گیرنده‌های حواس پنج‌گانه) خود را کنار بگذارند و با دنیایی جدید روبه‌رو شوند. بله؛ ساخت دنیایی شبیه به فیلم ماتریکس در حال تبدیل شدن به واقعیت است!
اصلی‌ترین راه ارتباط انسان با دنیای اطراف حس بینایی است و گیب نیوول بیان می‌کند واقعیت‌هایی خلق شده با استفاده از رابط‌های مغزی کاری می‌کنند که «دنیای واقعی دیگر معیاری برای بهترین کیفیت بصری ممکن نباشد». او عقیده دارد «تجربه‌هایی که با استفاده از رابط‌های مغزی ممکن می‌شوند باعث خواهند شد دنیای واقعی بی‌رنگ و لعاب، تخت و تار به نظر برسد».
به نظر گیبن یکی از اولین استفاده‌های این تکنولوژی جدید در تعیین کردن خواب با استفاده از نرم‌افزار‌های متصل به مغز خواهد بود. برای مثال شخص می‌تواند زمان خواب خود را تعیین کند و حتی به برنامه دستور دهد که چه زمانی خواب او عمیق شود.
یکی از مشکلاتی که هدست‌های واقعیت مجازی برای برخی از کاربران ایجاد می‌کنند ایجاد سرگیجه و حالت تهوع است. این پدیده به این دلیل است که تصاویر دریافتی توسط چشم، با دیگر حس‌ها هماهنگی ندارند و مغز فرد به دلیل چنین ناهماهنگی‌هایی گیج می‌شود. گیب نیوول ادعا می‌کند حتی با تکنولوژی رابط‌های مغزی-کامپیوتری امروزی می‌توان این مشکل سرگیجه را رفع کرد. در حال حاضر استفاده از این رابط‌ها به این منظور «مشکل تأییدیه قانونی بیشتری دارد تا محدودیت علمی».
رابط‌های مغزی - کامپیوتری شرکت ولو
در این مصاحبه گیب نیوول بیان کرده که با وجود این که استفاده‌ی عملی و تجاری از این تکنولوژی‌ها همین حالا ممکن است، با توجه به سرعت بالای پیشرفت این فناوری، درباره‌ی متوقف کردن تحقیقات و ساخت یک محصول تجاری دودل است. با این سرعت بالا در صورتی که یک محصول به بازار عرضه شود در مدت زمان کوتاه فناوری‌های بسیار پیشرفته‌تری جای آن محصول را خواهند گرفت و محصول عرضه شده، بی‌استفاده خواهد شد.
به گفته‌ی گیب نیوول استفاده از رابط‌های مغزی-کامپیوتری در بازی‌های ویدیویی می‌تواند به طیف وسیعی از افراد کمک‌کننده باشد. مهندسان می‌توانند در بازی‌های ویدیویی بستر‌هایی برای کنترل اعضای بدن شخصیت‌های بازی‌ها فراهم آورند. می‌توان از اطلاعات تولید شده در بازی‌ها استفاده و آن‌ها را در اعضای بدن مصنوعی اعمال کرد. حتی با استفاده از چنین اطلاعات تولید شده‌ای می‌توان اعضای بدن جدیدی را به بدن انسان متصل و آن‌ها را توسط مغز کنترل کرد. فراموش نکنیم که مغز انسان بسیار منعطف است و می‌تواند با هر چیز جدیدی سازگار شود.
با استفاده از این رابط‌ها حتی شبیه‌سازی درد هم ممکن می‌شود. گیب نیوول درباره‌ی این موضوع بیان می‌کند که «می‌توان کاری کرد که کاربران حس کنند که آن‌ها آسیب دیده‌اند، ولی این موضوع از زوایای مختلف بسیار پیچیده است». برای مثال با استفاده از این فناوری می‌توان حین آسیب دیدن شخصیت اصلی بازی‌ها کاری کرد که بازیکن در سطح کمتری درد حس کند.
البته استفاده از این رابط‌ها خطرات جدی‌تری هم دارد. همانند تمام نرم‌افزار‌های دنیا چنین رابط‌هایی می‌توانند تحت حمله‌ی افراد خرابکار قرار بگیرند و مشکلات فاجعه‌باری ایجاد کنند. به نظر گیبن استفاده از این رابط‌ها نباید اجباری شود و شبیه به چیزی مانند داشتن تلفن همراه، تصمیم استفاده از آن‌ها باید در دست کاربر باشد.
حرکت‌های جدیدی در حال انجام شدن هستند و این موضوع می‌تواند همان‌قدر که به ایجاد امکانات جدید امیدوارکننده باشد، از ابعاد مختلفی نگرانی‌های عمیقی ایجاد کند. با توجه به توصیفات گیب نیوول اصلا بعید نیست که در آینده‌ی نزدیک، محصولات تجاری که از فناوری رابط‌های مغزی-کامپیوتری استفاده می‌کنند وارد بازار شوند. البته بد نیست یادآوری کنیم که استفاده از چنین فناوری‌هایی اصلا چیز جدیدی به حساب نمی‌آید. این که یک شرکت سرگرمی مانند ولو روی چنین فناوری‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کند بسیار مهم است؛ زیرا باعث می‌شود که متوجه شویم فاصله‌ی چندانی با همه‌گیر شدن چنین امکاناتی نداریم.
دیجی‌کالامگ
نظر خود را بنویسید